Kradzieże i dewastacje infrastruktury – to plaga dotykająca nasze społeczeństwo. Opóźnione pociągi, niedziałający telefon lub internet, brak prądu – to skutki dewastacji lub kradzieży infrastruktury. Aby przeciwdziałać tym incydentom została powołana fundacja „Niezłomni – Ochrona Infrastruktury”.

Fundacja „Niezłomni – Ochrona Infrastruktury” została powołana aktem notarialnym 10 grudnia przez sygnatariuszy zainicjowanego przez trzech prezesów urzędów regulacyjnych UKE, URE i UTK Memorandum w sprawie przeciwdziałania kradzieżom i dewastacji infrastruktury. Głównym celem i działaniem fundacji Niezłomni będzie podniesienie świadomości i zwiększenie zaangażowania społeczeństwa przeciwko kradzieżom i dewastacjom infrastruktury telekomunikacyjnej, energetycznej oraz kolejowej. Pierwszymi fundatorami – założycielami fundacji Niezłomni zostali: Orange, Netia, Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej, Izba Metali Nieżelaznych i Recyklingu oraz Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. Każdy z członków założycieli desygnował po jednej osobie do zarządu fundacji oraz po dwie osoby do rady fundacji. Praca członków tych organów na rzecz fundacji zgodnie ze statutem ma być nieodpłatna.

Zadań stojących przed fundacją Niezłomni jest sporo. Sporo, ponieważ codziennie dochodzi do kradzieży i dewastacji urządzeń. Tylko z tego powodu w ubiegłym 2013 roku opóźnionych było ponad 8,3 tysiąca pociągów pasażerskich i 1,4 tysiąca towarowych. To oznacza, że ponad milion pasażerów i setki tysięcy ton towarów nie dotarły na miejsce o czasie. To przez kradzieże przewodów szpitalom i strażakom nie działały telefony i internet. Przez kradzieże i dewastacje infrastruktury traci nie tylko zarządca infrastruktury, ale przede wszystkim społeczeństwo i gospodarka. Złodzieje i wandale ryzykują swoim życiem i narażają na niebezpieczeństwo osoby postronne. Odtworzenie zniszczonej lub ukradzionej infrastruktury – to koszty ogromne.

Za cały 2012 roku straty z tego tytułu wyniosły niemal 65 milionów złotych. Zadaniem Fundacji będzie podniesienie świadomości i zwiększenie zaangażowania samorządowych i publicznych instytucji, przy ścisłej współpracy organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, w zwalczaniu zjawiska kradzieży i dewastacji infrastruktury. Fundacja stawia sobie także za cel podniesienie świadomości i zwiększenie zaangażowania społeczeństwa przeciwko kradzieżom i dewastacjom newralgicznej infrastruktury technicznej. Memorandum i Fundacja zachęcają wszystkich zainteresowanych do podejmowania wspólnych działań w zakresie ochrony infrastruktury. Najważniejsze zadania i plany Fundacji to budowa i rozwój systemu rejestracji incydentów wspierającego organy ścigania oraz kampania informacyjna uświadamiająca negatywne skutki kradzieży infrastruktury.

Działania Fundacji wspierają również działania Memorandum – czyli działania związane ze zmianami w prawie, ze współpracą z prokuraturą czy też sądownictwem. Niektórymi pomysłami wypracowanymi wspólnie przez Memorandum możemy już się cieszyć – jak z wymuszeniem stosowania ewidencji sprzedających przy skupie złomu, czy też szerszemu stosowaniu artykułu 254a Kodeksu Karnego mówiącym wprost o kradzieży i dewastacji infrastruktury. W tym artykule nie ma podziału ze względu na kwotę szkody – na wykroczenie lub przestępstwo. Członkowie memorandum uczestniczą w konferencjach i sympozjach podnosząc świadomość ich uczestników. Zostają też przez uczestników memorandum opracowane prezentacje czy poradniki – jak choćby umieszczony na stronie KIKE  - PORADNIK, jakie działania należy przedsięwziąć po kradzieży czy dewastacji infrastruktury.

Innymi ciekawymi pomysłami procedowanymi przez memorandum są też np. pomysł płatności za skup złomu kolorowego tylko przelewem (w celu lepszej identyfikacji sprzedającego) oraz pomysł stosowania nawiązki przez sądy wobec skazanych za kradzież lub dewastacje. Nawiązka taka mogłaby być wykorzystana np. przez fundację Niezłomni na działania związane z celami statutowymi – o których wyżej. Dlaczego taki pomysł? Bo tylko 48 z 678 przestępców zatrzymanych za kradzież infrastruktury telekomunikacyjnej w 2013 r. odbywa karę w więzieniu - wynika z danych firm telekomunikacyjnych, które monitorują takie przypadki. Według fundacji Niezłomni, która stawia sobie za cel walkę z tym zjawiskiem, to duży problem dla zarządców infrastruktury, gdyż przestępcy, przebywający na wolności nadal kradną, narażając zdrowie i życie osób postronnych. Dlatego też Fundacja Niezłomni lobbuje za wprowadzeniem rozwiązań prawnych, które doprowadzą do bezgotówkowego handlu złomem powyżej określonej kwoty. Podmioty zrzeszone w Memorandum w sprawie współpracy na rzecz przeciwdziałania zjawiskom kradzieży i dewastacji infrastruktury przygotowały wstępny projekt rozwiązań legislacyjnych. Został on skierowany do konsultacji. Jednym z konsultowanych punktów jest wskazanie kwoty, powyżej której miałby się odbywać obrót bezgotówkowy. Dlaczego tak ważna jest to sprawa? Bo złom „kolorowy” to głównie miedź pochodząca z kradzieży. W pierwszym półroczu 2013 roku przypadków kradzieży lub dewastacji odnotowano aż 4050 w telekomunikacji, 1325 w energetyce oraz 797 w spółkach związanych z branżą kolejową. To aż 28 milionów złotych poniesionych strat.

Uczestnicy memorandum przeciwdziałania kradzieżom i dewastacjom infrastruktury przy UKE, URE oraz UTK oraz członkowie fundacji „Niezłomni – ochrona infrastruktury” widzą już poprawę w wynikach zbieranych danych o incydentach. Dzieje się tak głównie za sprawą większej świadomości społecznej dzięki działaniom memorandum, kampanii „Nie reagujesz – akceptujesz” oraz programów takich jak „Razem bezpieczniej”. Miejmy nadzieję, że wkrótce dojdzie do całkowitego wyeliminowania tych niekorzystnych dla wszystkich zjawisk kradzieży i dewastacji infrastruktury.

Podczas pisania artykułu wykorzystałem informacje ze stron: uke.gov.pl, polskaszerokopasmowa.pl, kike.pl oraz rp.pl

Józef Chwast
GRAP – Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej