Najbliższe miesiące i lata zapowiadają w wielu regionach szeroko zakrojone prace budowlane  w obszarze budowy sieci szerokopasmowych współfinansowanych ze środków europejskich. Podmioty realizujące inwestycje szerokopasmowe przyspieszają ich realizację planowaną od lat, bowiem obowiązująca perspektywa finansowa Unii Europejskiej zbliża się ku końcowi a poniesione wydatki rozliczyć można tylko do końca 2015 r.

Dostęp do Internetu, a w szczególności szerokopasmowy, nie jest już dobrem luksusowym tylko powszechną usługą, wykorzystywaną w różnych dziedzinach życia codziennego. Niestety nie w każdym miejscu jest ona dostępna dla wszystkich mieszkańców. W celu zapewnienia internetu na obszarach nieatrakcyjnych ekonomicznie dla operatorów telekomunikacyjnych budowane są, w większości przez samorządy województw, regionalne sieci szerokopasmowe, które pozwolą małym lokalnym przedsiębiorcom dołączyć się do ultraszybkich sieci, umożliwiając im dalsze inwestycje w miejscach, gdzie bez pomocy funduszy unijnych i budżetu państwa, sami nie zdecydowaliby się inwestować. Jednak powodzenie tych planów uwarunkowane jest właściwą koordynacją inwestycji rozproszonych po całym kraju. Aktywne działania i inicjatywy w tym obszarze prowadzi powołane w 2011 r. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (MAC), które pomaga samorządom realizującym wielkie inwestycje i jednocześnie wspiera zdobywanie umiejętności cyfrowych przez obywateli.

Projekt systemowy – działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego dostępu do Internetu

Szczególnie istotną inicjatywą realizowaną przez MAC, jest Projekt Systemowy – działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego dostępu do Internetu, realizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013. Pierwszy komponent projektu skupia się na zapewnieniu wsparcia ekspercko-doradczego dla jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorców telekomunikacyjnych realizujących projekty szerokopasmowe przy wykorzystaniu współfinansowania unijnego. MAC zapewnia w tym zakresie m.in. bezpłatną bazę ekspertów, którzy na wniosek zainteresowanego podmiotu, udzielają indywidualnej pomocy, adekwatnej do stwierdzonych potrzeb danego projektu.

Drugim komponentem tego projektu, funkcjonującym pod hasłem Latarników Polski Cyfrowej, jest akcja na rzecz integracji cyfrowej dorosłych Polaków na najbliższe lata. Idea Lokalnych Liderów Umiejętności Cyfrowych, tzw. Latarników Polski Cyfrowej, to synonim pozytywnych zmian zachodzących przede wszystkim w lokalnych społecznościach małych miast i wsi. Jest to aktywność dająca możliwość różnorodnej działalności w ramach środowisk lokalnych, pod jednym, wspólnych dla wszystkich hasłem. Dzięki działalności ponad 2600 Latarników zlokalizowanych na obszarze całego kraju, kilkadziesiąt tysięcy osób może zrobić swój pierwszy i najważniejszy krok do świata internetu. Niewątpliwie atutem tej inicjatywy jest modelowa współpraca wielu partnerów – administracji szczebla centralnego, samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych w osiągnięciu wspólnych celów. Latarnicy Polski Cyfrowej są szansą indywidualnego i społecznego rozwoju zarówno dla osób nie korzystających z komputera, jak i dla Latarnika wprowadzającego taką osobę w internet. To doświadczenie niewątpliwie będzie rozwijane w ciągu najbliższych lat, mając na uwadze skuteczną realizację w Polsce Europejskiej Agendy Cyfrowej, zgodnie z którą wszyscy Polacy będą mieć szybki dostęp do internetu najpóźniej w 2020 roku.

Prawo przyjazne inwestycjom telekomunikacyjnym

Realizacja procesu inwestycyjnego zależy od sprawnych procedur administracyjnych, przyjaznego otoczenia inwestycyjnego oraz braku barier legislacyjnych. W ramach prowadzonej działalności legislacyjnej uchwalono nowelizację ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tzw. mega ustawy), w jeszcze większym stopniu ułatwiającej prowadzenie działalności telekomunikacyjnej i praktycznie stosowanej przez przedsiębiorców. Na początku bieżącego roku weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Infrastruktury dotyczącego warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wprowadzając obowiązek montażu m.in. światłowodowej instalacji telekomunikacyjnej, zapewniającej dostęp do szerokopasmowego internetu i cyfrowych programów telewizyjnych.

MAC, oprócz koordynacji projektów szerokopasmowych, zawarło z samorządami oraz przedstawicielami branży telekomunikacyjnej, tzw. Memorandum w sprawie współpracy na rzecz budowy i rozwoju pasywnej infrastruktury sieci szerokopasmowych. Jego nadrzędnym celem jest wypracowanie rekomendacji, dotyczących realizacji projektów współfinansowanych z funduszy UE oraz w zakresie barier prawnych.   Do Memorandum mogą przystąpić wszyscy zainteresowani. Szczegóły rejestracji znajdują się na stronie internetowej www.memorandum.pl. W toku prac Memorandum zliberalizowano kryteria naboru wniosków w działaniu 8.4 Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”, w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.  Ze środków w ramach tego Działania chętnie korzystali mali i średni przedsiębiorcy, którzy z zasady mają utrudniony dostęp do kredytów bankowych, a także z uwagi fakt, iż realizowane w obecnej perspektywie projekty szerokopasmowe mogły dotyczyć każdej dostępnej technologii. Do końca sierpnia br. wsparcie uzyskało 487 projektów na łączną kwotę dofinasowania ze środków UE na ponad 676 mln zł. Dzięki realizacji projektów w ramach Działania 8.4 PO IG blisko 212 tys. abonentów będzie trwale korzystało z Internetu szerokopasmowego.

Narodowy Plan Szerokopasmowy i nowa perspektywa finansowa UE na lata 2014 – 2020

Narodowy Plan Szerokopasmowy (NPS) jest dokumentem strategicznym na lata 2013 – 2020, określającym niezbędne działania w celu zapewnienia powszechnego szerokopasmowego dostępu do Internetu dla wszystkich Polaków, bez względu na miejsce zamieszkania. W tym celu proponuje on podjęcie działań ukierunkowanych z jednej strony na wsparcie dynamicznego rozwoju sieci i infrastruktury telekomunikacyjnej, a z drugiej strony – pobudzenie popytu na usługi dostępowe o wysokich przepływnościach.

Jednym z głównych działań NPS będzie tworzenie przyjaznego otoczenia prawnego i mechanizmów redukujących koszty dla inwestycji telekomunikacyjnych. W praktyce chodzi więc o likwidację „wąskich gardeł” w procesie inwestycyjnym i maksymalne ułatwienie prowadzenia wspólnych inwestycji przez operatorów telekomunikacyjnych, ale nie tylko. W ocenie MAC niezwykle ważne jest skuteczne „otwarcie” innej infrastruktury na potrzeby telekomunikacji: budowane są drogi, modernizowane linie kolejowe i energetyczne. To doskonałe zasoby dla inwestycji telekomunikacyjnych. W tym kierunku idą również regulacje unijne, takie jak Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów wdrażania szybkich sieci łączności elektronicznej. W tym kierunku poszła również ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.

Warto podkreślić jednak, że dla niektórych obszarów, które nie są gęsto zaludnione, te działania nie wystarczą. Dlatego też w ciągu najbliższych 7 lat zaplanowane zostaną mechanizmy dystrybucji środków publicznych (przeważnie unijnych) na obszarach „nierynkowych”, gdzie żaden operator nie zainwestuje na komercyjnych warunkach.
Jednocześnie MAC wraz z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego prowadzi prace nad nowym programem operacyjnym na lata 2014-2020, który będzie ukierunkowany na rozwój cyfrowy kraju – to Program Operacyjny Polska Cyfrowa, PO PC. Główne cele nowego programu to: zwiększenie pokrycia kraju sieciami umożliwiającymi dostęp do szybkiego i bardzo szybkiego Internetu, podniesienie jakości i dostępności e-usług oraz przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Celem MAC jest aby PO PC miał realny wpływ na rozwój gospodarczy kraju i poprawę jakości życia. Planowane rozwiązania mają w sposób kompleksowy przyczyniać się do cyfrowego skoku naszego kraju. Projekt programu jest szeroko konsultowany z gronem eksperckim już na etapie powstawania. W dalszej kolejności będzie poddany konsultacjom społecznym, a na końcu wymaga zatwierdzenia przez Komisję Europejską.

Stanisław Dąbek, MAC